Medeniyetin bu kadarı fazla* (Ahmet Haşim)

Seyahatimin hedefi Frankfurt'a gece yarısından sonra ikiye yirmi kala vardık; gecikmiş saate rağmen derinden derine her taraftan makine gürültüleri duyulan bu ticaret ve sanayi şehrine muhteşem ekspresimizden kaç kişi indi tahmin edersiniz? Yalnız iki kişi: Ben, bir de midesinden rahatsız genç bir Romanyalı.

Çelikten, camdan ve mermerden yapılmış girift ve havai güzelliği hakkında ancak Belçikalı büyük şair Verhaeren'in şiirlerinin fikir verebileceği büyük istasyonun kocaman cam holü altında, boş rıhtım üzerinde iki yorgun seyyahın uykulu ayak sesleri ne gülünç akisler yapıyordu.

(...) Hayatında büyük bir Avrupa şehri gören bir adam, kendini, sonradan göreceği bütün büyük Avrupa şehirlerini önceden görmüş sayabilir: Bu şehirler o kadar birbirinin eşidir. (...) Gece karanlığında içine girdiğimiz bu büyük Avrupa şehrinin ikinci sabah, binaları, caddeleri, mağazaları ve kalabalığıyla görünce kendimde en ufak hayrete benzer bir şey duymadım. Zira karşındaki o büyük hayat iniş ve çıkışının ismi Frankfurt olduğu gibi, pekala Paris, Londra, Viyana veya Budapeşte de olabilirdi.

(...) Frankfurt'a gelince, o, bütün ikinci derece Alman şehirleri gibi ahalisi saat onda horlayan tatsız bir aile şehirdir.

(...) Rumpleyer kahvesi önünden kalkan tramvaya biniyoruz. Hareket: İki tarafımızdan meydanlar, bahçeler, mağazalar, binalar, renkli resimler gibi akıp gidiyor. Yarabbi! Bu şehirde ufak bir yıkıntı, küçük bir ihmal, yerine konulması unutulmuş bir taş, kapatılmamış bir çukur yok mu? Bıçak gibi keskin hatları her tarafta yükselen bu kusursuz geometri içinde insan nefes darlıkları duyuyor. Medeniyetin bu kadarı fazla, Ruskin'in dediği gibi muhayyilenin mes'ut bir faaliyete girebilmesi için biraz harabe görmek de lazım...

*Ahmet Haşim / Frankfurt Seyahatnamesi

**Neolitik Hanım'ın Frankfurt notları da yakında bu sayfalarda. Ahmet Haşim şehri yerden yere vurmuş lakin onun bir şeyi beğendiği pek görülmemiştir. Neo'nun da yer yer katıldığı noktalar var ama o kadar sıkıcı bir şehir değil yahu..