bir dönem romanı denemesi

bundan birkaç yıl önce yurtdışında yaşayan bir arkadasımla e-mail'le yazıştığımız sıralarda bir roman denemesine girişmiştik. daha dogrusu o yazdıgı bir paragrafla beni gaza getirmiş, ben de o paragrafın devamını yazmış idim. romanda 1890'ların sonunda büyükada ve istanbul'da geçen bir aşk hikayesi anlatılacak, bu hikayeye de dönemin siyasi ve toplumsal olayları eşlik edecekti. tabii yazarken o dönemin roman ve hikayelerindeki dil tutturulmaya çalışılacak, biraz da işin mizahı yapılacaktı. hatta anakronik birtakım öğeler de işin içine girebilirdi, roman karakterlerinden birinin aslında o dönemde olmayan bir şarkıyı anması gibi..

aslında düşününce -biraz iddialı bir laf ama- gustave flaubert'in madam bovary ile yapmaya çalıştığı şeyi andırıyor biraz, yani fransa'da o dönem popüler ve flaubert'in ucuz bulduğu aşk romanlarındaki benzer temaları (umutsuz aşklar, zenginlerin lüks yaşamı vs) kullanarak ama başka şeylere de (siyasi çalkantılar, toplumsal düzenin eleştirisi vs) yer vererek farklı bir şey ortaya çıkarmak gibi..

ara ara konuştuğumuz bir şeydi bu, belli roman türlerini taklit eden şeyler yazmak yani. bir "rus romanı" projemiz vardı mesela, dostoyevski'nin, tolstoy'un üsluplarından nasibi alan, günümüz meselelerine gönderme yapan yepyeni bir rus romanı! benzer bir şeyi umut sarıkaya yapıyor bazen, (biz daha önce düşünmüştük valla) klasik bir rus romanındaki karakterlerle mizah öyküleri yazıyor, çok da güzel oluyor. sadece rus romanı değil, bukowski'nin romanları ya da tanzimat dönemi romanlarından da şahane şeyler çıkarıyor. böyle bir yazısının sonunda karakterler, ağdalı türkçe konuşmaktan bıktıktıklarını, bu dönemin ne zaman biteceğini konuşuyorlardı ve hesap yapıyorlardı "oo dil devrimine nerden bakarsın bir 40 yıl var" falan diye, sonra da dürüm söylüyorlardı :)

şimdi hatırladım, bir de orhan cem çetin yıllar önce galiba hayalet gemi dergisinde ortaklaşa bir rus romanı yazma işine girişmişti, oraya da bir bölüm yazmıştım.

neyse girizgahı uzattım, aşağıda bizim roman denemesinden bir bölüm var. uzun zaman sonra ilk kez bu sabah okudum, fena olmamıs sanki.. ha bir de ismi yok bunun henüz, devam ettirir miyim bilmiyorum ama isim önerirseniz sevinirim. (yeşil olan ilk bölüm arkadaşımın, kalanı benim yazdıklarım)

***

Yaziyor, yaziyordu. yetistirmesi gereken bir paket var idi. paket, ilgili mercilerce, gunu gunune takib edilecek idi. bu manada paketin yetismemesi bahis konusu bile olamaz idi. gunes yuzunu gitgide daha cok gosterir olmus idi.

koskun bahcesinden iceri giren talat, bahcivanin begonyalari suladigini fark etti. "fitnat hanim yok mu ?" diye sordu asabi bir edayla. "hanimim Kadikoyune kadar indiler. behzat bey yukarida yazihanesinde, yetistirecegi bir sey varmis, rahatsiz etmeyiniz, buyurdular." hisimla gerisin geri sokaga cikti. bu kasvetiyle mutecaviz olan ogle sonrasinda gidilecek hic bir yer olmadigini dusundu talat. kulube bric oynamaya gitse olmazdi. zira daha dun ordaki zevat ile Jonturk meselesi yuzunden ihtilafa dusmustu. onu yillardir sicakligiyla ruhunda bir iptila yaratmis olan haminnesinin dizinin dibi paklardi. sahil yolundan ayrilip kandilli sirtlarindaki eski konaga dogru tirmanmaya basladi.icinde garip bir sIkIntI vardi.. hep su munasebetsiz ferit yuzunden diye dusundu.. dun jonturk mevzuunda o kadar uzerine gelmeseydi, kendini kaybetmez, kapiyi da vurup cikmazdi.. neden hava bu kadar guzeldi sanki? yoksa haminnesine gitmekten vazgecip buyukadaya mi gitseydi? dil'de yalniz dolasip o guzel sarkiyi mirildansa fena olmazdi sanki... birden fitnat hatirina geldi.. "sacma" dedi sonra, ne zaman cikiyordu ki hatirindan? evet evet en iyisi Ada'ydi..

Talat’ı Ada’ya ayak basar basmaz atlardan, giderek ısınan havayla toza bulanan sokaklardan ve hüzünlü mimozalardan gelen kesif bir koku karşıladı. Ada’ya en son Fitnat ve o kucuk, haylaz kızı Belkıs’la gelmiş, Fitnat’ın amcazadesi Behzat’ın tepedeki köşküne kadar uzun sessizliklerle dolu bir yürüyüş yapmışlardı. Sonbaharın kışa dönmeye teşne günlerinde yaptıkları o iki günlük Ada ziyaretinde çıktıkları bütün o uzun yürüyüşler, Talat’ın Fitnat’a duyduğu aşkın ve hayranlığın tesiriyle rüzgar gibi geçip gitmiş, geriye yüreğini burkan tatlı hatıraları kalmıstı. Yüzüne çarpan, ciğerlerine nüfuz eden bu acımasız bahar havası, Fitnat’a duyduğu, giderek kabına sığmayan aşkın, sevdanın, muhabbetin, tutkunun, artık adı her ne ise Talat’ı kendini tanıyamadığı bu acayip hallere koyan şeyin kuvvetini iki misli arttırıyor, daha birkaç ay önce birlikte yürüdükleri bu tozlu yolu tek başına yürümenin yaşattığı ıssızlığı koyultuyordu. İçinde büyüyen ve birazdan dudaklarından kutsal bir kelimenin zikri gibi ardarda dökülmesine mani olamayacağı o büyülü ismi geride bırakmak istercesine adımlarını hızlandıran Talat, Behzatların tepedeki köşküne kadar gitmeye ve orada yaşadığı o iki mesut güz gününden kalan bir iz var mı diye bakmaya karar verdi.

Pek yakında İstanbul ahalisinin renkli kalabalığının dolduracağı yokuşta yürürken, bu yaz Ada’da bir ev tutma fikri aniden bastıran yaz yağmurlarına eşlik eden bir şimşek hızıyla zihninde çaktı. “Evet, evet, muhakkak bir köşk kiralamalı” dedi kendi kendine. Fitnat’ın Hariciyede yüksek dereceli bir memur olan kocasının bütün yazı Paris’te geçirmek mecburiyetinde olduğunu, bundan pek de şikayetçi olmayan bir tarzda söylediğini hatırladı. “Madem Eşref İstanbul’da olmayacak biz de Behzatların Ada’daki köşküne geçeriz, hem oranın havası Belkıs’a ziyadesiyle iyi geliyor, biliyorsunuz Tabip İhsan Bey, kızımın zayıf ciğerleri için sık sık Ada havası almasını tavsiye etti”. Ada’da Fitnat’la geçireceği hanımeli ve yasemin rayihalı yaz akşamlarının hayaliyle başı dönen Talat, İstanbul’a döner dönmez köşk kiralama mevzuu için aslında arasının bu aralar biraz limoni olduğu gazeteden arkadaşı Levon’a danışmaya karar verdi. Dün kulüpte Jön Türkler’le alakalı olarak münakaşa ettiği grubun içinde çocukluk arkadaşı Levon da vardı ve kendisine arka çıkmayışına içerlemişti doğrusu. “Mühim değil, münakaşayı unutmuş gibi davranırım, o zaten havai tabiatıyla çoktan unutmuştur” diye geçirdi aklından.

Aldığı bu yeni kararla Ada’ya ayak basışında büründüğü karamsar havadan bir nebze sıyrılan Talat mesut bir yürüyüşle köşkün kapısına vardı. Sonu sık ağaçlarıyla kuytu bir koruluğa bağlanan tozlu yolun kenarındaki köşk, parlak bahar güneşi altında, boyaları yer yer kabarmış, sıkı sıkıya kapalı zeytin yeşili ahşap panjurlarıyla sahiplerini bekliyordu. Bahçe kapısının parmaklıkları arasından içeri bakan Talat, rüzgarın kış kokusunu taşıyıp insanı ürperttiği o saadet dolu iki günün erken inen akşamüstlerinde paltolarına sarınıp, İstanbul’dan, havadan, Belkıs’tan konuşurken gözlerinin ayrı bir sohbet tutturduğu Fitnat’la oturdukları beyaz sandalyeleri gördü. Yaşlı çınar ağacının kalın gövdesinin altındaki iki sandalye, nasıl bırakıldılarsa kımıldatılmadan öylece kalmış, ikisinin bu kez bir başka mevsimde ama aynı muhabbetle kaldıkları yerden sürdürecekleri sohbetlerini bekler gibi birbirlerine dönük vaziyette idiler.