is ve bisküvi kokan kent: Eskişehir

yeni eskişehir

eskişehir

çoğunlukla hava kararmak üzereyken şehre girerdi otobüs. yaklaşık on saat süren yolculuğun sonunda yorgunluğu falan unutup ablamla heyecan içinde camdan dışarı bakardık. sömestr tatili için geliyorsak havadaki is, kömür kokusuna şehirdeki bisküvi fabrikasından gelen tatlı bir koku karışırdı. Bu karışımın sadece doğduğum şehre özgü olduğunu, biraz daha büyüyüp başka şehirleri gördüğümde anladım.

artık trenle gidip geliyorum ve her gidişim daha hüzünlü oluyor… bir kere zamanın ne kadar hızlı aktığını fark ediyorum. Dükkânlar, caddeler hızla değişiyor. Bazen yaşlı akrabaların ölüm haberlerini duyuyorum ya da ağır hasta olduklarını... bu gidişimde çocukluğumdan beri çok severek gittiğim sinemanın yıkılıp yerine alışveriş merkezi yapılacağını öğrendim, yakında geçmişi hatırlatacak pek bir şey kalmayacak etrafta. Tek katlı, avlulu, her bahar canlı renklere boyanan evlerin olduğu eski mahalleler de birer birer apartman bloklarına teslim oluyor.

Neyse ki değişime direnen şeyler de var... Şehrin ortasında Porsuk aynı şekilde akmaya devam ediyor. Çocukluğumda kapısını günde on kere aşındırdığım bakkala girince, deterjan, taze ekmek, seker ve adini bilmediğim şeylerin oluşturduğu o tuhaf, güzel kokuyu hala duyuyorum. Simit fırınından aldığımız kurabiyelerde anneannemin pişirdiklerini hatırlatan bir tat hala var. Eskişehir’in o kendine özgü kış kokusu, giderek hafiflemekle birlikte kasım ayının gelişiyle kentin sokaklarında dolaşmaya başlıyor, kömürle karışık, yağmur, Porsuk ve is kokusu...

İstanbul’dan ne getirdim?
Tabii bir de tren yolculuğu var. İstanbul’dan çıktıktan bir süre sonra demiryolu bir ara denize o kadar yaklaşır ki, bir an gemide olduğu yanılsamasına kapılır insan... sonra Sakarya Nehri'nin üzerindeki demir köprüler... Issız tepelerdeki terk edilmiş istasyonlar… eğer geceyse uyur-uyanık bir halde hızla geçilen kasabalar… şehre yaklaştıkça da bozkırın ortasında beliren birkaç yalnız ağaç...

dört saatlik bir yolculuktan sonra Eskişehir Garı’na girer tren. Eskişehir’de inecekleri az çok tahmin etmek mümkün, çoğu çekik gözlerinden ayırt edilebilecek Tatarlar ya da kocaman çantalarıyla üniversite öğrencileri… istasyonda genelde babam karşılar, hep aynı noktada bekleyerek… hemen elimden bavulumu alır ve çoğunlukla İstanbul’da ve Eskişehir’deki hava durumunun karşılaştırmasını yaparak eve yürürüz. sonbahar ya da kışın gittiğimde genelde kar ya da yağmur yağıyor olur ben indiğimde… “ben getirdim” derim “istanbul’dan, iyi etmiş miyim?”

yemek yemek...
eskişehir’de günler yiyip içerek, tembel tembel yatarak, film izleyerek ve de alışveriş yaparak geçer. İlla ki çiğbörek yenir bir kere, sonra liseden beri değişmeyen adresimiz pino’da hamburgerler, sosis tavalar mideye indirilir, kurtuluş’tan çekirdek alınıp akşamları dudaklar köfte kıvamına gelinceye kadar çitlenir, lalezar pastanesi’nden petiför (bir tür profiterol, bir kere yiyen müptelası olur), köşedeki fırından cevizli haşhaşlı çörek, tanınmış helvacı’dan yaz helvası, madımak pastanesi’nden ekler, karakedi bozacısı’ndan boza (eğer yazsa limonata-vişne suyu) içilir, tatlı dil’de şırayla köfte yenir (bir de eve alıp pişirdiğimiz sucuk köfte var, o ayrı), yine mevsim yazsa pazardan alınan süt mısırlar haşlanır, babamın asma yaprakçısı vardır pazarda yıllardır değişmeyen, ondan alınan yaprakla sarma sarılır… tabii izin günüme bağlı olarak bunların hepsini yapmak her seferinde mümkün olmaz ama Eskişehir yolculuğu genel olarak, envai çeşit tatların devşirildiği bir “lezzet safarisi” olarak geçer.

“E pes yani, sırf yemeye içmeye gitmiyorsun herhalde memleketine” diyebilirsiniz haklı olarak, yok öyle değil tabii ki... dışarıdaki yeme-içme aktiviteleri genelde erkek kardeşimle, kalanı ailece yapılır. Sohbet edilir, babam gazetecilik günlerime gönderme yapan güncel bir sohbet açar mutlaka, annem arada sırada etrafta evlenen, çocuk yapan akraba kızlarından bahseder ama fazla uzatmaz konuyu. Bazen hala orada yaşayan eski arkadaşlarımla buluşuruz, çoğu Ankara ya da İstanbul’da yaşadığından pek kimse de kalmadı.. kalanlarla eski günlerden, okuldayken sık sık gittiğimiz yerlerden bahsederiz, kapandıklarına üzülür, Eskişehir’in ne kadar değiştiğinden şikayet ederiz.

Ve dönüş zamanı gelir, babam ofisteki arkadaşlara götüreyim diye petiför ve haşhaşlı çörekler alır, annem hiç kullanmasam da kenarını oyaladığı yazmaları çantama tıkıştırır (öyle yazmalı, kendisiyle komşuya falan giden bir kızı olsun isterdi sanırım, ben de beni daha çok anlayan bir annem olmasını. Neyse bu derin ve sancılı bir mevzu, girmeyeyim hiç). sonra hep birlikte o güzel istasyondan Haydarpaşa’ya uğurlanırım. Tren bazen hareket etmez, “gidin artık, beklemeyin siz” derim ama yok, dururlar orda, sesimizi de duyuramaz, öyle bakışırız.. tren uzaklaşana kadar uzun uzun el sallarız birbirimize… ben üzerimdeki buruk veda havasını atmak için hemen gazeteleri açarım, ara ara camdan defalarca gördüğüm manzaraya bakarım hiç sıkılmadan. Hem iyi gelir Eskişehir bana, hem de tuhaf bir tat bırakır. İsli, tatlı…

(Fotoğraflar Eskişehir Büyükşehir Belediyesi web sitesinden. Alttaki resimdeki beyaz bina mezun olduğum Atatürk Lisesi)